(شرحی بر قالب شعر بحر طویل)

شرح: ثالب شعر بحر طویل نوعی شعر یا نثر موزون در ادبیات فارسی می باشد. قالب بحر طویل بیشتر برای بیان سخنان طنز یا هزل به کار می رود. اما برخی شعرهای جدی تر مانند مرثیه ها و مناظره ها نیز با قالب بحر طویل نگاشته شده اند. بحر طویل قالبی شعری می باشد که در آن برخلاف سایر قالب های شعر سنتی فارسی، مصراع های مساوی و بیت وجود ندارد. در عوض، بحر طویل از یک یا چند قسمت با نام بند متشکل می باشد.
سرودن بحر طویل از دوره صفویه به بعد آغاز شده است.

گردآوری و بازنشر: اس ام اس کده

(شرحی بر قالب شعر قطعه)

شرح: قالب شعری قطعه را بدین دلیل به این اسم خوانده اند که قالب قطعه مانند آن است که از وسط یک قصیده برداشته شده باشد، و یا قطعه ای از یک قصیده می باشد. قطعه شعری است که معمولاً مصراع های اولین بیت آن هم قافیه نیستند ولی مصراع دوم تمام ادبیات آن هم قافیه می باشند. طول قطعه دو بیت یا بیشتر می باشد.
قالب شعر قطعه به مجموعه ابیاتی گویند که بر یک وزن و قافیه باشند، و از آغاز تا انجام همگی به یکدیگر مربوط اند، پیرامون یک قصه شیرین، یک موضوع اخلاقی، یا تهنیت و تعزیت و مدح و هجو و مانند آن پدید آمده باشد. بر خلاف قصیده، بیت مطلع در قطعه مصرع نیست.
تعداد ابیات یک قطعه، حداقل ۲، و حداکثر آن معمولا ۱۵ بیت است، ولی گاهی از ۵۰ بیت هم تجاوز می کند.
در میان شعرای پارسی از رودکی تا کنون، همواره، قطعه سرایی رواج داشته است. انوری ، ابن یمین، و پروین اعتصامی  بیش از دیگران به این قالب شعری پرداخته اند.

گردآوری و بازنشر: اس ام اس کده

شرحی بر قالب شعر تک بیت(مفرد)

شرح: قالب و سبک شعری تک‌ بیت (مفرد) در واقع شعری تک بیتی می باشد که شاعر تمام مقصود خود را در همان یک بیت اظهار می کند. تک بیت یک سبک شعر کهن فارسی می باشد و از یک بیت(معادل دو مصراع) شکل گرفته است. بیشتر تک بیتی ها تبدیل به ضرب المثل شده است. سعدی، صائب تبریزی و هاتف اصفهانی از معروف ترین سرایندگان شعر تک بیت می باشند.

گردآوری و بازنشر: اس ام اس کده

شرحی بر قالب شعری چهارپاره

چهارپاره چیست؟

شرح: سبک شعر چهارپاره از قالب های امروزی می باشد که همزمان با رواج شعر نو شکل یافته است. سبک چهارپاره مجموعه ای از دو بیتی هایی می باشد که در کل یک شعر را تشکیل می دهند. در بین اشعار کلاسیک فارسی، این قالب جدیدترین قالب است و پس از دوران مشروطیت در ایران رواج یافته است. قالب شعری چهارپاره از دوبیتی هایی با معنای منسجم تشکیل یافته است. با این تفاوت که بر خلاف دو بیتی معمولاً مصرع های اول با مصرع های دوم و چهارم هم قافیه نیست دو بیتی های تشکیل دهنده چهارپاره از لحاظ قافیه با هم تفاوت دارند و از لحاظ وزن نیز کافیست که مصرع ها هم وزن باشند.

گردآوری و بانشر: اس ام اس کده

شعر ترکیب بند چیست؟

تعریف شعر ترکیب بند

شرح: ترکیب بند در واقع مجموعه ای از چند غزل یا قصیده بر یک وزن که هر کدام قافیه مخصوص به خود را دارند و بیت های متفاوتی در بین هر غزل عامل اتصال غزل ها با یکدیگر  هستند می باشد.
این قالب شعری از لحاظ ساختار مانند “ترجیع بند” است لیکن تفاوت آن این می باشد که بیت تکرار شده در بین قطعه های شعر یکسان نیستند.
از نمونه ترکیب بندهای معروف میتوان ترکیب بند محتشم کاشانی در وصف واقعه کربلا و جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی (در نعت پیامبر) و وحشی بافقی (شرح پریشانی) نام برد.
موضوع ترکیب بند مواردی همچون رثا، مدح، وصف، عشق، و عرفان می باشد.

گردآوری و بازنشر: اس ام اس کده

شعر ترجیع بند چیست؟

تعریف ترجیع بند

شرح: ترجیع بند از قالب های شعر فارسی می باشد که از غزلهای چند بیتی که هم وزن می باشد شکل گرفته است و برای اتصال این غزلها به یکدیگر از یک بیت تکراری استفاده میشود. بیت ترجیع با قافیه ای ویژه و لفظ و معنی یکتا تکرار میشود. این بیت بند ترجیع یا بند برگردان خوانده می شود. به هریک از غزلها، خانه یا رشته گفته میشود. هر خانه از ۵ تا ۲۵ بیت (گاهیکمتر یا بیشتر) تشکیل شده. معروفترین ترجیع بندها از سعدی و  هاتف اصفهانی می باشد.
در واقع ترجیع بند از چند قطعه شعر تشکیل یافته که هر کدام از این قطعه شعرها دارای قافیه و وزن یکسان می باشند و در آخر هر رشته شعر یک بیت یکسان با قافیه ای جداگانه تکرار می شود.

گردآوری و بازنشر: اس ام اس کده

شعر رباعی چیست؟

تعریف شعر رباعی

شرح: شعر رباعی در لغت از کلمه رباع به معنی چهارتایی گرفته شده است. رباعی شعری می باشد چهار مصراعی که بر وزن “لاحول و لاقوة الابالله” سروده می شود.
قالب رباعی، یک قالب شعر ایرانی می باشد، که در زبان های دیگر (از جمله عربی و ترکی و اردو) نیز مورد استفاده قرار واقعاست. سه مصراع اول رباعی تقریباً مقدمه ای برای منظور شاعر هستند و حرف اصلی در مصراع چهارم بیان می شود.

رباعی های قدیمی را از لحاظ موضوع می توان به سه گروه تقسیم نمود:
۱- رباعی عاشقانه: مانند رباعی های رودکی
۲- رباعی صوفیانه : مانند رباعی های ابوسعید ابوالخیر ، عطار و مولوی
۳- رباعی فلسفی: مانند رباعی های خیام 

گردآوری و بازنشر: اس ام اس کده

شعر دوبیتی چیست؟

تعریف شعر دوبیتی

شرح: قالب شعر دوبیتی که در گذشته به فهلویات تعبیر می شده است، از قالب های با اصالت شعر پارسی می باشد. شعری یازده هجایی مرکب از چهار مصرع، که همه بر یک قافیه است را دوبیتی گویند. (آوردن قافیه در مصرع سوم اختیاری است)
دوبیتی نیز وزن تکامل یافته و عروضی شده از نوعی ترانه های دوازده هجایی قدیم ایران می باشد. نامدارترین وزن دوبیتی بحر هزج مسدس مقصور (مفاعیلن مفاعیلن مفاعیل) و مشهورترین شاعر بر این وزن بابا طاهر می باشد.
تفاوت  دوبیتی با رباعی در وزن می باشد. رباعی در وزن «لاحول ولا قوة الا بالله» با افاعیل (مفعول مفاعیلُ مفاعیلُ فَعَل) و افاعیل دیگر از این وزن است. نویسنده قابوس نامه دوبیتی را مرکب از دو بیت می داند که به وزن رباعی نباشد.

گردآوری و بازنشر: اس ام اس کده